Download new Track Mohammad Reza Shajarian
اولین نمایش عمومی فیلم مستند «شجریان؛ از سپیده تا فریاد» یکشنبه ششم خرداد در دانشگاه تهران برگزار شد.
گراتومیک – اولین نمایش عمومی فیلم مستند «شجریان؛ از سپیده تا فریاد» به کارگردانی مهدی طوسی ساعت ۱۵ یکشنبه ششم خرداد در تالار شهید رجب بیگی دانشکده فنی دانشگاه تهران بود.
مستند «شجریان؛ از سپیده تا فریاد» به کارگردانی مهدی طوسی و تهیه کنندگی امیرحسین زحمتکش روایتگر بخش هایی از زندگی هنری، اجتماعی و سیاسی محمدرضا شجریان استاد آواز ایرانی است که از چند روز پیش به صورت وی او دی از طریق سایت های معتبر فروش فیلم در فضای مجازی منتشر شد.
تولیدکنندگان این اثر مستند در این فیلم با افرادی چون حسین علیزاده، داریوش پیرنیاکان و حمیدرضا نوربخش به گفتگو پرداخته اند.
Download new Track Mohammad Reza Shajarian
در روزهای پایانی اردیبهشت ماه
گراتومیک – «از سپیده تا فریاد» به کارگردانی مهدی طوسی و تهیه کنندگی امیرحسین زحمتکش روایت بخش هایی از زندگی هنری، اجتماعی و سیاسی شجریان در گفتگو با افرادی همچون حسین علیزاده، داریوش پیرنیاکان و حمیدرضا نوربخش است.
حمیدرضا بوالی و یاسر شیخی یگانه از دیگر عوامل ساخت این مستند هستند که در حوزه نویسندگی و مصاحبه های این مستند نقش داشته اند.
لیایی پوستر «از سپیده تا فریاد» را طراحی کرده است.
این مستند در روزهای پایانی اردیبهشت ماه به صورت وی او دی (VOD) منتشر می شود.
Download new Track Mohammad Reza Shajarian
فیزیوتراپ ها سرگرم درمان تکلم استاد هستند
گراتومیک – روزنامه سازندگی در شماره دوازدهمش گزارشی از شرایط جسمی محمدرضا شجریان چاپ کرده است و اعلام کرده که فیزیوتراپ ها سرگرم درمان تکلم استاد هستند و می کوشند تا صدای او را برگردانند.
این در حالی است که پیش از این اخبار ضد و نقیضی درباره تکلم استاد منتشر شده بود و بعضی منابع از دست دادن تکلم استاد را تکذیب کرده بودند ولی حالا در گزارش روزنامه سازندگی آمده که پزشکان به دنبال بازگرداندن صدای استاد هستند.
همایون شجریان فرزند محمد رضا شجریان نیز چندی پیشدرباره آخرین شرایط و وضعیت سلامت پدرش گفت: بیماری پدرم به سمت بهبود نرفته اما وضعیت بدتر هم نشده است.
او افزود: سال گذشته برای پدر بیماری پیش آمد و مجبور شدند به شدت اشعه درمانی و رادیوتراپی کنند. اما این کار ضمن اینکه مریضی را کنترل میکند باعث میشود بافتهای سالم نیز آسیب ببینند و یکسری اشکالاتی نیز ایجاد میکند. امروز نسبت به آن روزهای اول خیلی وضعیتشان بهتر است. در یک مقطعی که ایشان در شرایط قابل قبول و تثبیت شدهای قرار گرفت؛ گفتیم دو راه پیش روی ما قرار دارد؛ یعنی یا ایشان با فیزیوتراپی و درمان به سمت خیلی بهتر شدن پیش میرود یا اینکه خداینکرده مریضی پیشرفت میکند و ایشان را به سمت بدتر شدن میبرد.
وی در ادامه افزود: هفت هشت ماه است که متاسفانه وضعیت بیماری به سمت بهتر شدن نرفته ولی خوشبختانه بدتر هم نشده است اما ما همچنان بر سر همان دور راهی ماندهایم. پدر نه آنچنان بدتر شدهاند و نه آنچنان بهتر. خب این امکان وجود دارد که بیماری فعالیتش را درون ایشان شروع کند که برای ما جای نگرانی دارد. آن بخشی که میخواستیم به وسیله فیزیوتراپی بهتر شود هفت هشت ماه است که در یک مرحله ثابت مانده و ما را ناامید کرده است.
همایون شجریان همچنین عنوان کرد: حضور و وجود ایشان برای ما نعمتی است و همچنان که در گذشته بودند هوشیاریهای عجیب و غریب خودشان را دارند. ما هم برای سلامتیشان دعا میکنیم.
Download new Track Mohammad Reza Shajarian
خبری که حکایت از وخامت وضعیت جسمانی محمدرضا شجریان دارد نادرست خوانده شد اما با این حال شایعات در این زمینه ادامه دارد.
گراتومیک – پس از اینکه در دو روز گذشته خبری منتشر شد و حکایت از تشدید بیماری محمدرضا شجریان ـ استاد آواز ایرانی ـ داشت روابط عمومی شرکت دلآوازاین موضوع را تکذیب کرد.
با این حال همچنان برخی خبر از وخامت وضعیت جسمانی محمدرضا شجریان میدهند و گفته میشود او به کما رفته است.
پیش از این بارها خبرهایی مبنی بر تشدید بیماری این خواننده آواز ایرانی منتشر میشد و دوستداران او را نگران میکرد اما بعد تکذیب میشد.
همایون شجریان در گفتوگویی که دی داشته است ، درباره حال جسمانی پدرش گفته بود: «بیماری پدرم (محمدرضا شجریان) به سمت بهبود نرفته اما وضعیت بدتر هم نشده است.»
او اظهار کرده بود: «سال گذشته و به دلیل بیماری که پدر دچارش بودند، مجبور شدند که پرتودرمانی را در ناحیه سر داشته باشند که این باعث میشود بافتهای سالم هم آسیب ببیند. پرتو درمانی ضمن این که مریضی را کنترل میکند موجب یکسری اشکالات میشود. الان نسبت به آن روزهای اول وضعیت ایشان خیلی بهتر شده است.»
همایون شجریان در ادامه با اشاره به این که پس از ثابت شدن شرایط جسمی پدرش در مقطعی قرار گرفتند که دو راه بیشتر پیش روی نداشتند، در توضیح شرایط گفته بود: «یا این که ایشان باید با فیزیوتراپی به سمت بهتر شدن شرایط جسمی میرفتند یا این که مریضی پیشرفت کند و ایشان را به سمت بدتر شدن پیش ببرد. متاسفانه به سمت بهبود نرفتهایم اما در عین حال خوشبختانه الان ۸ ـ ۷ ماه است وضعیت بدتر نشده و ما هنوز سر آن دوراهی ماندهایم. یعنی وضعیت ایشان نه بدتر شده است و نه بهتر.»
Download new Track Mohammad Reza Shajarian
زندگینامه
محمدرضا شجریان، یکم مهر ۱۳۱۹ در مشهد متولد شد.
او خواندن را از کودکی با همان لحن کودکانه آغاز کرد. از کودکی، با توجه به استعداد و صدای خوبش، تحت تعلیم پدر، که خود قاری قرآن بود، مشغول به پرورش صدای خویش شد.
در سال ۱۳۳۱، برای نخستین بار، صدای تلاوت قرآن او از رادیو خراسان پخش شد. وی در سال ۱۳۳۸ به دانشسرای مقدماتی در مشهد رفت و از همان سال برای نخستین بار با یک معلم موسیقی آشنا شد.پس از دریافت دیپلم دانشسرای عالی، به استخدام آموزش و پرورش درآمد و به تدریس مشغول شد و در این زمان با سنتور آشنا شد و فراگیری این ساز را نزد جلال اخباری شروع کرد.
شجریان در سال ۱۳۴۰ با فرخنده گلافشان ازدواج کرد که حاصل آن سه دختر و یک پسر (همایون) بود.
او در سال ۱۳۴۶ به تهران رفت و با احمد عبادی آشنا شد و همچنین در کلاس اسماعیل مهرتاش شرکت نمود. در همین سال برای آموختن خوشنویسی در انجمن خوشنویسان نزد ابراهیم بوذری رفت. شجریان از سال ۱۳۴۷، خوشنویسی را نزد حسن میرخانی ادامه داد. وی در سال ۱۳۴۹، درجهٔ ممتاز را در خوشنویسی به دست آورد.
محمدرضا شجریان تا سال ۱۳۵۰ بهخاطر اینکه پدرش میخواست خانوادهٔ آنها (شجریان) بیشتر با قرائت قرآن و چهرهٔ مذهبی شناخته شوند، با نام مستعار سیاوش بیدگانی با رادیو همکاری میکرد، ولی بعد از آن پدرش به او اجازهٔ استفاده از نام اصلیاش را داد. وی تا سال ۱۳۴۷ در استخدام آموزش و پرورش بود و پس از مدت زمانی تدریس و مدیریت مدارس، به وزارت منابع طبیعی انتقال یافت. وی در مدت خدمت در آموزش و پرورش در رادکان از توابع چناران به تدریس پرداخت و مدتی در این شهر سکونت داشت.
در ۱۳۵۰ با فرامرز پایور آشنا شد و یادگیری سنتور و ردیفهای آوازی را نزد وی دنبال کرد. در سال ۱۳۵۱ در برنامه گلها با نورعلیخان برومند آشنا شد و شیوهٔ آوازی سید حسین طاهرزاده را نزد او آموخت. از سال ۱۳۵۲ نزد عبدالله دوامی ردیف آوازی ایشان و شیوههای تصنیفخوانی را فراگرفت. در همین سال، به همراه گروهی از هنرمندان همچون محمدرضا لطفی، ناصر فرهنگفر، حسین علیزاده، جلال ذوالفنون و داوود گنجهای، به عضویت مرکز حفظ و اشاعۀ موسیقی به سرپرستی داریوش صفوت درآمد. در آن زمان تصنیف داروَگ را که مربوط به آهنگی از محمدرضا لطفی بر روی شعری از نیمایوشیج بود اجرا کرد. تصنیف داروَگ از اولین تصنیفهایی است که در آن شعر نو بهکارگیری شدهاست. از جمله تصنیفهای شجریان که به زبان محاورهای میباشند، میتوان به تصنیف مگه نه (شعر بیژن سمندر، آهنگ از عطاءالله خرم) اشاره کرد که در همان دوران اجرا شدهاست.
اجرای زندهٔ راستپنجگاه در سال ۱۳۵۴ در جشن هنر شیراز بههمراه محمدرضا لطفی و ناصر فرهنگفر، که بعدها در یک آلبوم موسیقی با همین نام منتشر شد، مورد استقبال واقع شد. در آن زمان راستپنجگاه بهندرت اجرا میشد و این دستگاه درحال فراموش شدن بود.
محمدرضا شجریان در سال ۱۳۵۶ در مسابقهٔ تلاوت قرآن کشوری، رتبهٔ نخست را به دست آورد. و در اسفندماه سال ۱۳۵۷ شرکت دلآواز را بنیانگذاری کرد.
محمدرضا شجریان در سال ۱۳۵۷ همانند بسیاری از هنرمندان آن زمان همکاری خود را با سازمانهای دولتی (مثل رادیو)، بهدلیل «پخش آهنگهای مبتذل و تشویق به فرهنگ کابارهای» ادامه نداد.البته سایر هنرمندان (گروههای شیدا و عارف) و رئیس بخش موسیقی رادیو در آن زمان، هوشنگ ابتهاج نیز آن زمان از رادیو پس از واقعهٔ ۱۷ شهریور به نشانهٔ اعتراض خارج شدند. پس از این اتفاق محمدرضا لطفی کانون چاووش را با حمایت هوشنگ ابتهاج بنیانگذاری کرد. بیشتر اعضای کانون چاووش همان اعضای گروههای شیدا و عارف بودند. در آن زمان، محمدرضا شجریان بههمراه شهرام ناظری در چند آلبوم مشترک از کانون چاووش آواز خواندن را برعهده گرفتند که بیشتر محتوای آنها انقلابی و میهنی بود. از میان آلبومهای مشترک شجریان و ناظری میتوان به چاووش ۲ اشاره کرد که شامل دو سرود بسیار معروف شبنورد (برادر نوجوونه، با صدای شجریان) و آزادی (آن زمان که بنهادم، با صدای ناظری) میشد. شجریان در مصاحبه با بیبیسی گفته بود که در آن زمان زیاد انقلابی نبوده (هرچند دولت قبلی را نیز قبول نداشته)، اما چون دوستان او (اعضای کانون چاووش) فعالیت انقلابی داشتند او نیز با آنها همکاری کرده.
یکی از سرودهای شناخته شده، چاووش ۶ (امروزه با نام سپیده شناخته میشود) میباشد که مربوط به کنسرت گروه شیدا با آواز شجریان و به سرپرستی لطفی است و در آذر ۱۳۵۸ در دانشگاه ملی اجرا شده که یک اجرا با محتوای انقلابی بوده. جمعیت بسیاری در این کنسرت حضور داشتند و تصنیف معروف سپیده (ایران ای سرای امید) که مربوط به شعری از هوشنگ ابتهاج و آهنگی از محمدرضا لطفی میباشد در همان کنسرت اجرا شدهاست. البته در آن زمان گروه به فکر ضبط اجرا نبود و ضبط این اثر به صورت اتفاقی توسط کیوان ابتهاج (پسر هوشنگ ابتهاج) اتفاق افتاد.
او از آن زمان به بعد در خانه به تحقیق و تدوین ردیفهای آوازی پرداخته و به آموزش شاگردان قدیمیاش همت گماشت. برخی از آلبومهای چاووش امروزه تصحیح شدهاند و با تغییر نام توسط مؤسسه فرهنگی و هنری آوای شیدا زیر نظر محمدرضا لطفی بازنشر شدهاند. از این آثار چاووشهای ۱ (به یاد عارف)، ۶ (سپیده) و ۹ (جان جان) باحضور شجریان تصحیح شده و با تغییر نام بازنشر شدهاند.
وی در سال ۱۳۵۸ دعای ربنا (برخی آیات قرآن که شجریان آنها را با صوت خوانده) و مناجات مثنوی افشاری را به صورت بداهه و بدون تمرین خواند، ابتدا به قصد این که به هنرجویان آموزش دهد و بهترین را در ماه رمضان برای افطار پخش کنند اما رادیو همان اجرای خودش را پخش کرد و این دعا به مدت سی سال از اصلیترین برنامههای رادیو در ماه رمضان بودند.
در فاصله سالهای دههٔ ۱۳۶۰، شجریان همکاری گستردهای را با پرویز مشکاتیان آغاز کرد که حاصل آن آلبومهایی چون بیداد، آستان جانان، سرّ عشق (ماهور)، نوا، دستان، گنبد مینا و جان عشاق بود. در این سالها به همراه گروه عارف به سرپرستی مشکاتیان کنسرتهایی را در خارج از ایران اجرا کرد. از میان این آثار، آلبوم بیداد به خاطر متأثر بودن محتویات آن از شرایط اجتماعی و سیاسی ایران در اوایل انقلاب و دههٔ ۱۳۶۰ و داشتن حالت اعتراضی بسیار در میان عموم مردم مورد استقبال قرار گرفت. خود محمدرضا شجریان نیز در مصاحبه با بیبیسی گفته بود که این اثر بیانگر اعتراض آنها به آن شرایط و پیگیری وعدههای عمل نشده توسط حکومت بودهاست.
محمدرضا شجریان در سال ۱۳۷۰ با همکاری داریوش پیرنیاکان، مرتضی اعیان و جمشید عندلیبی، کنسرتهایی را در تور اروپا و آمریکا برگزار کرد که آلبومهای پیام نسیم، دل مجنون و سرو چمان حاصل این اجراها میباشند.محمدرضا شجریان پس از طلاق از فرخنده گلافشان، درحدود ۵۳ سالگی و در سال ۱۳۷۱ با کتایون خوانساری ۲۶ ساله ازدواج کرد. حاصل ازدواج دوم او پسری بهنام رایان است که در سال ۱۳۷۶ در کانادا متولد شدهاست.
در سال ۱۳۷۱ با همکاری گروه آوا آلبوم آسمان عشق را منتشر کرد. مدتی بعد آلبوم مربوط به کنسرت پاریس سال ۱۳۷۲ محمدرضا شجریان به همراه محمدرضا لطفی و مجید خلج در قالب آلبوم چشمه نوش به بازار عرضه شد. شجریان مدتی بعد آلبومهای بهاریه، جان عشاق و گنبد مینا که حاصل همکاری خودش با پرویز مشکاتیان در سالهای دهه ۱۳۶۰ میباشند را منتشر کرد. آلبوم قاصدک که آخرین همکاری شجریان با مشکاتیان است نیز در همین دوران اجرا شد اما هیچگاه به صورت رسمی و با کیفیت مناسب به بازار نیامد. آلبوم یاد ایام که حاصل کنسرت آمریکا در تابستان ۱۳۷۱ بود و این اثر اولین آلبوم منتشر شده از همکاری محمدرضا شجریان با پسرش، همایون شجریان بود. یاد ایام در سال ۱۳۷۴ انتشار یافت. مدتی بعد آلبوم رسوای دل با همکاری گروه آوا منتشر شد. وی در سال ۱۳۷۵ نیز در آلبومی با آهنگسازی مجید درخشانی تحت عنوان در خیال همکاری کرد. در سال ۱۳۷۶ آلبومهای معمای هستی با همکاری محمدرضا لطفی، عبدالنقی افشارنیا و همایون شجریان و عشق داند که مربوط به بداههخوانی و بداههنوازی به همراه محمدرضا لطفی در سال ۱۳۵۹ بود، منتشر شدند. همچنین در این سال، آلبوم شب وصل با همکاری داریوش طلایی، سعید فرجپوری و همایون شجریان به بازار عرضه شد. شجریان در سال ۱۳۷۷، آلبوم شب، سکوت، کویر را با آهنگسازی کیهان کلهر منتشر کرد که بر اساس موسیقی مقامی شمال خراسان با آواز محلی است؛ و در آن برخی سازهای محلی نیز استفاده شدهاند. حاج قربان سلیمانی در این اثر به هنرمندی پرداختهاست. محمدرضا شجریان کمی بعد نیز یک بار دیگر با گروه آوا همکاری کرد که حاصل آن دو آلبوم آهنگ وفا و آرام جان بودند.
محمدرضا شجریان در سال ۱۳۷۸ جایزه پیکاسو را از طرف سازمان یونسکو دریافت کرد.شجریان با همکاری حسین یوسفزمانی آلبوم بوی باران را در سال ۱۳۷۸ منتشر کرد و از سال ۱۳۷۹، همکاری خود را با حسین علیزاده، کیهان کلهر و پسرش همایون آغاز کرد و این همکاری تا اوایل دهه ۱۳۸۰ ادامه داشت. اولین آلبوم حاصل این همکاری زمستان است بود که در سال ۱۳۷۹ به صورت زنده در کالیفرنیا، اجرا و ضبط شد و سپس به بازار آمد. آلبوم زمستان است بر اساس شعر زمستان اثر مهدی اخوانثالث اجرا شدهاست.
محمدرضا شجریان در سال ۱۳۸۱ دو آلبوم بیتو بسر نمیشود و فریاد را منتشر کرد که با همکاری حسین علیزاده، کیهان کلهر و همایون شجریان اجرا شده بودند. این دو آلبوم نامزد جایزه گرمی شدند. این گروه چهارنفره در زمستان سال ۱۳۸۲ نیز جهت کمک به زلزلهزدگان بم در تهران کنسرتی برگزار کردند که با نام همنوا با بم شناخته میشود. وی درآمد حاصل از فروش دی وی دی این کنسرت را به پروژهٔ باغ هنر بم که خودش آن را تأسیس کرده بود، اختصاص داد.
شجریان، علیزاده، کلهر و همایون شجریان در پاییز ۱۳۸۴ نیز یک کنسرت برگزار کردند که حاصل آن آلبومهای ساز خاموش و سرود مهر بود و پس از آن دیگر این چهار نفر با یکدیگر همکاری نکردند. از سال ۱۳۸۶، محمدرضا شجریان به همکاری با گروه آوا پرداخت و کنسرتهایی در تهران، اصفهان، اروپا، آمریکا و کانادا اجرا کرد. در این دوران، دو اثر به نامهای غوغای عشقبازان (آلبوم صوتی) و کنسرت محمدرضا شجریان و گروه آوا (آلبوم تصویری) به همراه گروه آوا اجرا و به بازار عرضه شد.در همین سال مادر شجریان درگذشت و وی در مراسم ختم مادرش پس از ۳۰ سال، دعای ربنا را دوباره خواند.
شجریان اکنون به همراه پسرش همایون شجریان به ترویج و اشاعهٔ موسیقی اصیل و سنتی ایرانی میپردازد. پس از برگزاری کنسرت شجریان در ونکوور کانادا، گلوب اند میل، شجریان را افسانهٔ موسیقی شرق معرفی کرد.
محمدرضا شجریان در سال ۱۳۸۷ یک گروه موسیقی بنیانگذاری کرد و آن را به افتخار جلیل شهناز (نوازندهٔ نامی تار)، گروه شهناز نامید.از جمله اعضای این گروه میتوان به مژگان شجریان (دختر او) و مجید درخشانی (نوازنده تار و سه تار) اشاره کرد. از آن زمان به بعد، محمدرضا شجریان با این گروه فعالیت داشتهاست. یکی از ویژگیهای مهم این گروه موسیقی، استفاده از سازهای ابداعی محمدرضا شجریان است که برخی از آنها ویژگیهایی دارند که آنها را مناسب جایگزین با سازهای غربی همچون ویولون میکند.
پس از دهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران، محمدرضا شجریان در نامهای به عزتالله ضرغامی از وی خواست تا از پخش آثار او در صدا و سیما خودداری کند. وی گفت: «سرودهایی که خوانده بهویژه سرود ایران، ای سرای امید متعلق به سالهای ۱۳۵۷ و ۱۳۵۸ بوده و هیچ ارتباطی با شرایط کنونی ندارد». وی اعلام کرد سازمان صدا و سیما هیچ نقشی در تهیه این آثار نداشته و به حکم قانون و شرع از این سازمان خواسته صدا و آثار او را در هیچیک از واحدهای رادیو و تلویزیون پخش نکند.
او گفت: «در شرایطی که مردم در بهت و حیرت هستند و به گفته آقای احمدینژاد، خس و خاشاک به حرکت درآمدهاند، صدای من در صدا و سیما جایی ندارد. صدای من صدای خس و خاشاک است و همیشه هم برای خس و خاشاک خواهد بود».در همین دوران شجریان تکآهنگ زبان آتش را در حمایت از معترضان و در پی اعتراضات سال ۱۳۸۸ با آهنگسازی خودش و تنظیم مجید درخشانی و شعر فریدون مشیری منتشر کرد. پس از این اتفاقات، پخش دعای ربنا نیز در صدا و سیما ممنوع شد.
در سال ۱۳۸۹، محمدرضا شجریان به همراه گروه شهناز یک تور کنسرت جهانی برگزار کرد که دو مورد از این کنسرتها منتشر شدهاند. کنسرت محمدرضا شجریان و گروه شهناز در دبی و اثر دیگر کنسرتی در لندن میباشد که به صورت رسمی توسط بیبیسی پخش شد. مجید درخشانی (سرپرست گروه شهناز)، این دو کنسرت را از موفقترین کنسرتهای این گروه میداند که در آن بسیاری از سازهای ابداعی محمدرضا شجریان مورد استفاده قرار گرفتهاند.
آلبومهای بیتو بسر نمیشود، فریاد، همنوا با بم، جام تهی، ساز خاموش، سرود مهر، غوغای عشقبازان، کنسرت محمدرضا شجریان و گروه آوا، آه باران و رندان مست همگی در دههٔ ۱۳۸۰ توسط شرکت دل آواز منتشر شدند.
محمدرضا شجریان آلبوم صوتی مرغ خوشخوان و دو آلبوم تصویری کنسرت محمدرضا شجریان و گروه شهناز در دبی و کنسرت محمدرضا شجریان و گروه شهناز در تهران که مربوط به همکاری او با گروه شهناز بود را در اوایل دههٔ ۱۳۹۰ منتشر کرد. پس از آن، به صورت موقت با برادران پورناظری (تهمورس پورناظری و سهراب پورناظری) همکاری کرد که حاصل آن آلبوم رنگهای تعالی میباشد. البته این اثر به صورت رسمی منتشر نشده، بلکه بر روی اینترنت پخش شدهاست. محمدرضا شجریان، بعد از آن، همکاری با برادران پورناظری را قطع کرد و در سال ۱۳۹۳ یک بار دیگر بههمراه گروه شهناز و با حضور سعید فرجپوری یک تور کنسرت جهانی با عنوان سرگشتگان عشق برگزار کرد.
سال ۱۳۹۱، شجریان به تبریک زادروز بهرام بیضایی به خانهٔ وی در کالیفرنیا رفت؛ و بهار سال بعد در آواخوانیِ آرش بیضایی در دانشگاه استنفورد حضور یافت.
در سال ۱۳۹۴ حسین نوشآبادی اعلام کرد که محمدرضا شجریان برای برگزاری کنسرت ممنوعیت قانونی دارد. شجریان در هفتم شهریور ۱۳۹۴ بهعلت عوارض ناشی از سرماخوردگی، در بیمارستان کسری بستری شد. محمدرضا شجریان در پیام ویدیویی برای تبریک نوروز ۱۳۹۵ با چهرهای دگرگونه و موهای بسیار کوتاه حاضر شد. برخی سایتها از ابتلای او به سرطان کلیه خبر دادند.
خود من هم با یک میهمان ۱۵ سالهای سالهاست که آشنا هستم و دوست شدیم با همدیگر و الآن هم من به خاطر همان اینجا ایستادهام و طبق دستور ایشان موهای سرم را هم کوتاه کردم و بچهٔ حرفگوشکنی شدم و چند وقت دیگر هم در اینجا هستم، چون آرامش خوبی دارم و خیلی راحتم اینجا، برای اینکه با این میهمان بتوانیم به تفاهم برسیم انشاءالله. به تفاهم که رسیدیم، راه میافتم میآیم به سراغ شما هممیهنان عزیزم و کارهای هنریام را دنبال خواهم کرد.
محمدرضا شجریان علاوه بر آوازخوانی، علاقهٔ زیادی به خوشنویسی ایرانی دارد. او از سال ۱۳۴۴ به فراگیری خط نستعلیق نزد ابراهیم بوذری و حسین میرخانی پرداخت. او در حال حاضر دارای درجه ممتاز در خط نستعلیق میباشد. محمدرضا شجریان در سال ۱۳۸۹ آثار خطاطی خود را در نمایشگاهی در تالار وحدت به همراه منتخبی از خوشنویسان معاصر به نمایش گذاشت.
محمدرضا شجریان اولین بار نزد پدرش (حاج مهدی شجریان) که خود از قاریان مشهد بود، قرائت قرآن را فرا گرفت. او برای اولین بار در ۱۲ سالگی به تلاوت قرآن در رادیو مشهد پرداخت. محمدرضا شجریان تا قبل از سال ۱۳۴۶ که به تهران مهاجرت کرد، به صورت افتخاری در رادیو مشهد قرآن میخواند. پدر او با آواز خواندن پسرش موافق نبود و محمدرضا شجریان به همین دلیل تا چهار سال در رادیو تهران با نام «سیاوش بیدگانی» آواز خواند. محمدرضا شجریان در مصاحبه با بیبیسی گفته بود که پدر او میخواست خانوادهٔ آنها (شجریان) بیش تر با چهرهٔ مذهبی شناخته شود و محمدرضا شجریان برای این که پدرش را ناراحت نکند از نام مستعار «سیاوش بیدگانی» استفاده کرد تا این که مهدی شجریان با احمد عبادی، نوازندهٔ نامی سهتار ملاقات کرد و پس از این ملاقات، رضایت داد تا پسرش با نام اصلی آواز بخواند.
پس از آن محمدرضا شجریان در کنار آوازخوانی، قرائت قرآن را نیز ادامه داد. وی در سال ۱۳۵۶ در مسابقهٔ تلاوت قرآن کشوری، رتبهٔ نخست را به دست آورد. همچنین در مسابقات جهانی تلاوت قرآن در سال ۱۳۵۷ (تابستان ۱۹۷۹) در مالزی، هنگامی که قاری ایرانی قادر به شرکت در مسابقه نبوده، محمدرضا شجریان بدون هماهنگی و آمادگی قبلی، بهعنوان نماینده ایران در مسابقه شرکت میکند و رتبه دوم جهان را به دست میآورد.
در سال ۱۳۵۸ چهار آیه برگرفته از آیات قرآن را با صوت خواند و این آیات (که تمامی آنها با واژهٔ «ربنا» شروع میشدند)، در ماه رمضان در برنامه افطار پخش شدند و به نام دعای ربنای شجریان معروف شدند. دعای ربنا به همراه مناجات مثنوی افشاری (این دهان بستی دهانی باز شد) باصدای شجریان به مدت ۳۰ سال از اصلیترین برنامههای رادیو و تلویزیون برای ماه رمضان بودند. محمدرضا شجریان دعای ربنا را متعلق به مردم معرفی کرده و حتی هنگامی که صدا و سیما را از پخش آثار منع کرد، پخش دعای ربنا را به عنوان یک مورد استثناء منع نکرد.
یک مجموعه تلاوت قرآن به نام به یاد پدر وجود دارد که در قالب ۲ سیدی مجزا (به یاد پدر ۱ و به یاد پدر ۲) انتشار یافته و مربوط به برخی تلاوتهای محمدرضا شجریان بین سالهای ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۱ است. محمدرضا شجریان این اثر را پس از وفات پدرش، حاج مهدی شجریان برای یادبود او در سال ۱۳۷۸ منتشر کرد. این مجموعه شامل تلاوت سورههای قصص، انعام، فجر، بلد، فتح و نمل میباشد و البته شجریان در به یاد پدر ۲ دعای ربنا را نیز اضافه کرد.
او در یک مصاحبه گفته بود که هنگامی که در زمینهٔ آواز آلبومهایی را منتشر میکرد، پدرش سفارشهای زیادی به او میکرده که در کنار آواز چند مجموعه قرائت قرآن نیز منتشر کند اما او به خاطر پیشگیری از سوءتفاهمها این کار را نمیکرده؛ اما پس از وفات پدرش به این فکر بوده که باید به حرف او عمل میکرده و برای همین برخی از تلاوتهایش را در مجموعهٔ به یاد پدر منتشر میکند.
همچنین فیلمی از قرائت قرآن محمدرضا شجریان در مراسم پدرش بر روی فضای مجازی منتشر شدهاست که در آن بخشی از سورهٔ الرحمن را تلاوت میکند. البته این فیلم ناقص بوده و کامل آن منتشر نشدهاست و تنها فیلمی است که مربوط به قرائت قرآن محمدرضا شجریان در دسترس میباشد.
وی علاوه با اشعار کلاسیک، در برخی کنسرتها و کارهای خود از «شعر نو» شاعرانی چون فریدون مشیری، نیما یوشیج، سهراب سپهری، شفیعی کدکنی، مهدی اخوانثالث و هوشنگ ابتهاج استفاده کردهاست. از جمله کارهای مشترک او گزیدهای است از رباعیات خیام با صدای شجریان و رباعیخوانی احمد شاملو. همچنین، وی تعدادی از دعاهای قرآنی را در اثر مشهور به دعای ربّنا خواندهاست که در هنگام افطارهای ماه رمضان از صدا و سیمای ایران پخش میشد. همچنین بعد از درگذشت پدرش که از اساتید و قاریان مشهور قرآن در مشهد بود برخی از تلاوتهای قرآن خود را با عنوان به یاد پدر در دو سی دی مجزا (به یاد پدر ۱ و به یاد پدر ۲) منتشر کرد.
جوایز یونسکو و گرمی:
در سال ۱۳۷۸ موفق به دریافت جایزه پیکاسو و دیپلم افتخار از طرف سازمان یونسکو در پاریس شد. این جایزه هر پنج سال به هنرمندی که برای شناساندن فرهنگ و هنر کشورش میکوشد اهدا میشود. پیش از وی، این جایزه را نصرت فاتحعلیخان خواننده قوالی از پاکستان دریافت کرده بود. محمدرضا شجریان در سال ۲۰۰۶ نشان موتزارت را از سازمان یونسکو دریافت کردند. محمدرضا شجریان ۲ سال به خاطر آلبومهای فریاد و بی تو به سر نمیشود، نامزد جایزه گرمی شد. جایزه گرمی معتبرترین جایزه موسیقی در آمریکا میباشد. هرساله ۵ کاست از بخش موسیقی کلاسیک برای نامزدی این جایزه معرفی میگردند.
نشان شوالیه:
نشان شوالیهٔ ملی لیاقت در آیینی رسمی، شامگاه دوم تیر ۱۳۹۳ (۲۳ ژوئن ۲۰۱۴) در سفارت فرانسه در تهران به شجریان اهدا شد. در این آیین؛ شجریان نشان عالی وزارت فرهنگ و هنر دولت فرانسه را از برونو فوشه، سفیر فرانسه در تهران دریافت کرد و نامش در رتبه کسانی که این نشان را از دولت فرانسه دریافت کرده؛ ثبت شد.
در این آیین؛ کنار شجریان چهرههایی فرهنگی چون محمود دولتآبادی، جواد مجابی، محمد سریر، حمیدرضا نوربخش، عباس کیارستمی، لیلا حاتمی، سیمین بهبهانی حضور داشتند.
محمدرضا شجریان و شهرام ناظری تنها خوانندگان ایرانی هستند که تاکنون این جایزه را دریافت کردهاند.
جایزه بیتا:
جمعه ۲۸ آبان ماه ۱۳۸۹ مراسمی با نام «سومین سال بزرگداشت ادب و هنر پارسی» در دانشگاه استنفورد آمریکا برگزار شد که طی آن جایزه بیتا به دست بنیانگذار آن بیتا دریاباری که همسر سابق امید کردستانی یکی از مدیران ارشد شرکت گوگل است به محمدرضا شجریان استاد موسیقی ایرانی رسید.
شاگردان سرشناس:
محمدرضا شجریان در زمینهٔ آواز شاگردان بسیاری را تعلیم دادهاست که برخی از معروفترین آنها عبارت اند از:
مظفر شفیعی
قاسم رفعتی
علی رستمیان
محسن کرامتی
حمیدرضا نوربخش
آلبومها:
برخی آلبومهای زیر، آثار مشترکی بین محمدرضا شجریان با شهرام ناظری یا همایون شجریان میباشند. در بین این آثار آهنگسازانی چون محمدرضا لطفی، پرویز مشکاتیان، حسین علیزاده و فرامرز پایور حضور دارند.
چهره به چهره
گلبانگ شجریان
چاووش ۱ (به یاد عارف)
چاووش ۲
چاووش ۳
چاووش ۶ (سپیده)
چاووش ۷
چاووش ۹ (جان جان)
راز دل (خون جوانان وطن)
خلوتگزیده
انتظار دل
پیوند مهر
آستان جانان
سرّ عشق (ماهور)
نوا (مرکبخوانی)
دود عود
دستان
پیام نسیم
دل مجنون
سرو چمان
آسمان عشق
دیلمان
رباعیات خیام
چشمهٔ نوش
بهاریه
یاد ایام
جان عشاق
گنبد مینا
پیغام اهل دل (همایونمثنوی)
در خیال
رسوای دل
عشق داند
شب وصل
معمای هستی
شب، سکوت، کویر
آهنگ وفا
آرام جان
بوی باران
زمستان است
بی تو بهسر نمیشود
فریاد
همنوا با بم
جام تهی
ساز خاموش
سرود مهر
غوغای عشقبازان
آه باران
زبان آتش
رندان مست
مرغ خوشخوان
رنگهای تعالی
طریق عشق
قطعات ویژه:
تیتراژ فیلم:
دلشدگان (۱۳۷۰)
ابجد (۱۳۸۱)
زمستان است (۱۳۸۴)
برای دسترسی به آثار این هنرمند “کلیک” کنید.
Download new Track Mohammad Reza Shajarian
رایان شجریان تصویری از فال حافظی که محمدرضا شجریان در شب یلدای ۹۶ گرفت، منتشر کرد.
رایان شجریان فرزند محمدرضا شجریان با انتشار عکسی از خسروی آواز ایران در صفحه اینستاگرامش نوشت:
«ای صبا نکهتی از خاک ره بار بیار/ ببر اندوه دل و مژده دلدار بیار. فال حافظ که پدر در شب یلدا ۹۶ گرفتند.
Download new Track Mohammad Reza Shajarian
سردیس استاد محمدرضا شجریان اثر مهندس امیر باقری هنرمند مجسمهساز و نقاش در همايش سالانه انجمنهای دوستداران حافظ سراسر کشور در جوار آرامگاه ابوالحسن خراقانی رونمایی شد.
همايش سالانه انجمنهای دوستداران حافظ سراسر کشور با حضور تعدادی از شخصیتهای فرهنگی و هنری از جمله؛ استاد منصور پایمرد رئیس هیئت مدیره انجمن دوستداران حافظ دفتر شیراز، دکتر مجید پازوکی مدیر دفتر انجمن ملی دوستداران حافظ دفتر شاهرود و دبیر همايش سالانه انجمنهای دوستداران حافظ در شاهرود، دکتر بهادر باقری دانشیار زبان و ادبیات پارسی دانشگاه خوارزمی و مدیر اجرایی انجمن دوستداران حافظ دفتر تهران، اسرافیل شیرچی هنرمند خوشنویس، کیوان ساکت نوازنده تار و سهتار، حسین پرنیا نوازنده سنتور، سهیل محمودی شاعر، مهدی بهزادپور استاد آواز و خواننده، فاضل جمشیدی خواننده، سید علاءالدین یاسینی نوازنده دف و خواننده موسیقی آیینی و عرفانی کُردستان، سعدالله نصیری نوازنده دیوان و خواننده کُرد، مسئولان دفاتر انجمنهای دوستداران حافظ در شهرهای مختلف کشور و دیگر شخصیتهای فرهنگی، با اجرای مهندس کورش فتاحی از اعضای هیئت مدیره دفتر انجمن ملی دوستداران حافظ دفتر شاهرود و دبیر اجرایی دومین دوره جشنواره «آوای ایرانی»، صبح دیروز پنجشنبه 3 آذر ماه جاری در جوار آرامگاه ابوالحسن خراقانی در خراقان برگزار شد.
در این مراسم، با حضور اسرافیل شیرچی، کیوان ساکت، سهیل محمودی و دیگر هنرمندان کشور؛ سردیس استاد محمدرضا شجریان خواننده سرشناس موسیقی سنتی ایران؛ اثر مهندس امیر باقری هنرمند مجسمهساز و نقاش و استاد دانشگاه رونمایی شد و به نمایندگی از خانواده استاد شجریان به دکتر مجید پازوکی مدیر دفتر انجمن ملی دوستداران حافظ دفتر شاهرود و دبیر همايش سالانه انجمنهای دوستداران حافظ در شاهرود تحویل داده شد که در آینده نزدیک به همایون شجریان فرزند استاد محمدرضا شجریان اهدا خواهد شد. در این مراسم، کیوان ساکت با ساز سهتار، در جوار آرامگاه ابوالحسن خراقانی و سردیس استاد محمد رضا شجریان به هنرنمایی پرداخت و فاضل جمشیدی خواننده نیز با صدای خود آهنگ «مرغ سحر» را به همراه مردم خواند.
انجمن دوستداران حافظ سال 1382 همزمان با یادروز حافظ رسماً فعالیت خود را در شیراز آغاز کرد و در حال حاضر، علاوه بر شیراز در شهرهای تهران، قم، مشهد، بوشهر، آمل، شاهرود، اصفهان، اراک، بابل، گرگان، دلیجان، سنندج، قائمشهر، کرمان و یزد شعبه دارد و حیطه فعالیت این انجمن، حوزههای فرهنگی، پژوهشی و هنری است.
Download new Track Mohammad Reza Shajarian
بانوی المپیکی قایقرانی ایران بعد از درخشش در رقابتهای قهرمانی آسیا هرچهار مدال خود در این تورنمنت که به میزبانی شانگهای چین برگزار شد را به “خسرو آواز ایران” اهدا کرد.
آرزو حکیمی که در المپیک لندن حاضر بود در رقابتهای قهرمانی آسیا به یک مدال طلا، یک نقره و دو برنز رسید و به خوبی درخشید. او در پایان این مسابقات و پس از بازگشت به کشور تمام مدالهایش را به استاد محمدرضا شجریان، خسرو آواز ایران تقدیم کرد.
حکیمی درباره این موضوع گفت: همه ایرانیها موسیقی سنتی را با نام استاد شجریان میشناسند. صدای دلنشین ایشان روزها و شبهای بسیاری از ما را پر کرده و من نیز به شخصه قبل و بعد از هر مسابقهام با صدای آقای شجریان به آرامش میرسم. در جریان رقابتهای قهرمانی آسیا در چین نیز که به هر حال فشار زیادی روی من بود با صدای بینظیر استاد به آرامش رسیدم و توانستم نتایج خوبی بگیرم.
او افزود: خبر بیماری استاد شجریان همه ما را آزرده خاطر کرد و قطعا همه نگران سلامت ایشان بودیم و هستیم. امیدوارم که عمر با برکتشان ادامه دار شود و ما سالهای سال صدای خسرو آواز ایران را بشنویم. من قبل از مسابقات این تصمیم را گرفتم که تمام مدالهایم در قهرمانی آسیا را به استاد شجریان تقدیم کنم تا با این پیام به ایشان بگویم حتی نسل جوانان ایران هم ارادت زیادی به ایشان دارند و خودشان را در کنارشان میبینند. آرزوی سلامت کامل برای استاد دارم و امیدوارم که این پیشکش کوچک را از من قبول کنند.
آرزو حکیمی در مسابقات آبهای آرام قهرمانی آسیا ۲۰۱۷ موفق به کسب ۱ مدال طلا، ۱ مدال نقره و ۲ مدال برنز شد
Download new Track Mohammad Reza Shajarian
محمدرضا شجریان در ویدئویی دو دقیقهای که در فضای مجازی در حال دست بهدست شدن است میگوید راه همایون، با وجود آنکه ممکن است کسانی که طرفدار سنت هستند اعتراضی داشته باشند، بیراه نیست و تقریبا راهش را درست میرود.
استاد شجریان در این ویدئومیگوید: «الان سطح جامعه ما از نظر موسیقی و هنر آن قدر آمده پایین که وحشتناک است ولی آن نوع موسیقی که الان همایون و اینها میخوانند، حقشان است. موسیقیای است که از همین سنت گرفته شده و شکلی جدید برای خود پیدا کرده و این حق جوانهاست که آن راه را بروند.»
شجریان تاکید میکند: «آدم در هر راهی که میرود و درست هم میرود، باز باید خیلی مواظب باشد که انحرافاتی برایش پیش نیاید. مسیر درست را برود و براساس فرهنگ جامعه حرکت کند و دیگر خیلی نرود سراغ مدرنیته و آن را بگذارد برای نسل بعد. ولی نسل به نسل، هر نسل سنت نسل قبلیاش را میشکند، نه اینکه بشکند، از آن سنت بیرون میآید و یک سنت دیگر برای خودش درست میکند.»
Download new Track Mohammad Reza Shajarian
محمدرضا شجریان در ویدئویی دو دقیقهای که در فضای مجازی در حال دست بهدست شدن است میگوید راه همایون، علیرغم آن که ممکن است کسانی که طرفدار سنت هستند اعتراضی داشته باشند، بیراه نیست و تقریبا راهش را درست میرود.
محمدرضا شجریان در ویدئویی کمتر دیده شده که زمان دقیق آن مشخص نیست اما هر چه هست مربوط به پیش از شروع دوره درمان برای بیماری فعلیاش است در مورد وضعیت موسیقی و کار همایون شجریان میگوید: «یعنی الان سطح جامعه ما از نظر موسیقی و هنر آن قدر آمده پایین که وحشتناک است ولی آن نوع موسیقی که الان همایون و اینها میخوانند، آن حقشان است. موسیقیای است که از همین سنت گرفته شده و شکلی جدید برای خود پیدا کرده و این حق جوانهاست که آن راه را بروند.»
او در این ویدئو دو دقیقهای که در فضای مجازی در حال دست به دست شدن است ادامه میدهد: «یعنی کسانی که آن نوع موسیقی را کار میکنند که همایون هم یکی از آنهاست و جزو بهترینهایشان است، اینها حقشان است. یعنی زمان خودشان و نسل خودشان این نوع موسیقی را دوست دارند. نسل من گذشته است دیگر. من برای دو نسل قبل بودم، نه یک نسل، دو نسل قبل. حالا تا یک نسل قبل هم مرا پذیرفتند ولی جوان امروزی دیگر، بیشتر میخواهد سراغ چیزی جدید برود و حرکت هایی نو که به عقیده من همایون، علیرغم آن که ممکن است کسانی که طرفدار سنت هستند اعتراضی داشته باشند، بیراه نیست و تقریبا راهش را درست میرود.»
شجریان در پایان میگوید: «ولی آدم در هر راهی که میرود و درست هم میرود، باز باید خیلی مواظب باشد که انحرافاتی برایش پیش نیاید. مسیر درست را برود و براساس فرهنگ جامعه حرکت کند و دیگر خیلی نرود سراغ مدرنیته و آن را بگذارد برای نسل بعد. ولی نسل به نسل، هر نسل سنت نسل قبلیاش را میشکند، نه این که بشکند، از آن سنت بیرون میآید و یک سنت دیگر برای خودش درست میکند. بعد نسل بعدی آن سنت را یاد میگیرد و یک سنت و عادت دیگر برای خودش درست میکند و همین طور نسلها جابهجا میشوند.»
همایون شجریان خواننده آواز اصیل ایرانی این روزها همراه با سهراب پورناظری، نوازنده تنبور، در کنسرت- نمایشی به نام «پروژه سی» در کاخ نیاورانِ تهران روی صحنه است.
Download new Track Mohammad Reza Shajarian
میرزائی نیکو در مخالفت با عباس صالحی، وزیر پیشنهادی فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت:
-این روزها به جای حمایت صنفی از هنرمندان تنها شاهد قبری برای آنها در قطعه هنرمندان هستیم. وزارت و صدارت پیشکش شما. جناب رئیس جمهور پینش کابینه حق شماست. شما به حمایت 24 میلیونی بدهکارید. مردم به شما اعتماد کردند. مبادا این بی اعتمادی به به اعتمادی به کل جناح اصلاح طلبان منجر شود.
-آقای صالحی «ربنا»ی استاد شجریان پیشکش، شما یکبار برای همیشه تکلیف ما را با نسبت حلالها و حرام ها به ویژه در عرصه هنر موسیقی مشخص کنید. حصر خالق مجسمه مادر و همراهش پیشکش، اما وزارت فرهنگ و هنر کی میخواهد سرنوشت تئاترهای ما را مشخص کند؟ ما حمایت از کیارستمیها و حمایت و تبریک به فرهادی را نخواستیم!
-آمار کمی و تیراژ فیلم و کتاب به راحتی دستکاری میشود. اما هنوز زخم هایی هستند که روح هنرمندان را می خراشند. در لیست رایزنی های فرهنگی خود برای برای جوانان آن سوی مرز چه کردید؟ دیپلماسی برون مرزی شما چیست؟ تکلیف شبکههای مجازی بدون فیلتر کی مشخص میشود؟ خط فکری شما باید معلوم باشد وگرنه به دست تحجر می افتیم.
-بودجه فراوان ارشاد چه زمانی به دست اهالی هنر خواهد رسید؟ شما گفتید که نخ تسبیح اید. مهره های این تسبیح چه کسانی هستند؟ چرا هنر را درگیر سیاسی بازی کردید؟
Download new Track Mohammad Reza Shajarian
مژگان شجريان در بخشي از اين گفتوگوي ويديويي ميگويد: «پدر خدا را شکر از سال گذشته بهتر هستند. اما خب هنوز بستري هستند و اميدواريم که روز به روز بهتر شوند و مطمئنم با اراده قوي که ايشان دارند اين اتفاق ميافتد و ايشان به فعاليتهاي فرهنگيشان بازميگردند».
محمدرضا شجريان نزديک به دو سال است که به دليل بيماري خانهنشين و تحت درمان است
Download new Track Mohammad Reza Shajarian
Rabana
Download new Track Mohammad Reza Shajarian
iran ey saraye omid